اورانیوم یک عنصر رادیواکتیو است که به‌ طور طبیعی در طبیعت موجود است. قرار گرفتن در معرض اورانیوم تأثیرات مخربی را بر سلامت انسان می‌گذارد.

از سوی دیگر، اورانیوم یکی از منابع اصلی انرژی هسته‌ای است و اورانیوم غنی ‌شده جز اصلی سلاح‌های هسته‌ای محسوب می‌شود. اورانیوم دارای اشکال مختلفی در محلول‌های آبی است.

قابل‌ حل‌ترین شکل اورانیوم، یون اورانیل است که مقادیری از این ماده در آب آشامیدنی وجود دارد از این رو دسترسی به روشی که مقادیر بسیار اندک یون اورانیل را در محلول‌های آبی تعیین کند، از لحاظ زیست‌محیطی ضروری به نظر می‌رسد.

دکتر محمد بهبهانی، استادیار دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیا بهبهان و مجری طرح،با اشاره به اجرای تحقیقاتی دراین زمینه، گفت: روش‌های تحلیلی به ‌عنوان روش‌های گران، پیچیده و زمان‌بر است بر این اساس هدف از انجام این کار تحقیقاتی ارائه‌ یک حسگر چشمی بوده است که به کمک نانوذرات، یون اورانیل را شناسایی کند.

وی ادامه داد: با استفاده از نانو ذره‌ پلیمری سنتز شده در این طرح، می‌توان به ساده‌ترین و سریع‌ترین شکل ممکن و با چشم غیرمسلح از وجود یون اورانیل در محلول آبی مطلع شد ضمن آن که بهره‌ گیری از این روش هزینه‌ انجام آنالیز را کاهش می‌دهد و نیازی به انتقال نمونه به آزمایشگاه نیست و فرایند را می‌توان در محل انجام داد.

بهبهانی با تاکید بر این که در طرح حاضر به سنتز و مهندسی نانو ذرات پلیمری پرداخته شده است، ادامه داد: ساختار این نانو ذرات به نحوی است که هنگام برهمکنش با یون اورانیل، تغییر رنگ می‌دهد و از این طریق می‌توان از تغییر رنگ، غلظت یون مذکور را تشخیص داد. به دلیل سطح زیاد نانو ذرات، برهمکنش یون اورانیل و این پلیمر در زمان کوتاهی اتفاق می‌افتد و این موضوع سبب می‌شود که شناسایی در زمان کوتاهی صورت بگیرد.

بهبهانی در رابطه با نحوه‌ انجام این طرح گفت: پلیمر موردنظر تحت شرایط بهینه و با استفاده از روش پلیمریزاسیون رسوبی سنتز شد، به‌ نحوی‌ که با جذب مقادیر مختلف یون اورانیل رنگ آن از زرد تا بنفش تغییر کند سپس این پلیمر توسط روش‌های میکروسکوپی و طیف‌سنجی مشخصه یابی شد و در نهایت توانایی آن جهت شناسایی یون اورانیل مورد ارزیابی قرار گرفت.

به گفته وی نتایج نشان داده‌اند که حد تشخیص این روش جهت شناسایی یون اورانیل 0/0005 ppm است.

مجری طرح با بیان این که این طرح با همکاری محققان دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشگاه رویان و دانشگاه گئورگیا استیت انجام شد، اضافه کرد: در این تحقیق آزمایشگاهی نانوذره‌ پلیمری سنتز شد که در بازرسی‌های زیست‌ محیطی جهت پایش مقادیر یون رادیواکتیو کاربرد دارد.

این تحقیقات حاصل تلاش‌های محمد بهبهانی استادیار دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیا بهبهان، سارا سلیمی دانش‌آموخته‌ مقطع کارشناسی دانشگاه شهید بهشتی، دکتر حمید صادقی آبندانسری عضو پژوهشی پژوهشگاه رویان، فریبرز امیدی دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه علوم پزشکی تهران و مانی سالاریان دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه گئورگیا استیت آمریکا است و نتایج آن در مجله‌ RCS Advances به چاپ رسیده است.